Wannes Ponnet
Podoloog, gespecialiseerd in sportpodologie aan het werk.
De discussie over schoenen versus blootvoets stappen komt steeds vaker naar voren, vooral nu barefoot schoenen en minimalistische opties aan populariteit winnen. Als kinesitherapeut richt ik me op de voordelen van een geïntegreerde benadering van voetgezondheid en correcte biomechanica. Zowel schoenen als blootvoets stappen hebben hun voordelen, maar het combineren van de juiste oefenprogramma’s kan leiden tot een betere voetfunctie en -sterkte. Oefeningen gericht op evenwicht kunnen de kracht van de voetspieren en de voetstabiliteit verbeteren, en deze kunnen effectief worden geïntegreerd in het dagelijks leven.
Het belang van schoenen: bescherming en ondersteuning
Schoenen spelen een belangrijke rol in het beschermen van onze voeten tegen externe gevaren, zoals scherpe objecten of ongelijke oppervlakken. Ze bieden bescherming, ondersteuning voor de voetbogen, demping bij impact en zorgen voor stabiliteit tijdens bewegingen. Als kinesitherapeut benadruk ik het belang van het kiezen van schoenen die passen bij de specifieke behoeften van de voet. Slecht gekozen schoenen kunnen bijdragen aan voet- en houdingproblemen, zoals overbelasting of spierzwakte.
Goed gekozen schoenen kunnen blessures voorkomen, zoals plantaire fasciitis, shin splints maar ook klachten hogerop aan de knieën en heupen. Ook kunnen orthopedische zolen, die de voet in een meer natuurlijke stand brengen, helpen bij het corrigeren van afwijkingen zoals overpronatie (het naar binnen kantelen van de voet). Dit bevordert niet alleen de voetfunctie, maar ook de algemene lichaamsbalans.
De voordelen van blootvoets stappen en sporten
Blootvoets stappen en sporten bieden unieke voordelen die moeilijk te bereiken zijn met schoenen. Het helpt de voetspieren, pezen en gewrichten sterker en flexibeler te maken. Als kinesitherapeut raad ik blootvoets stappen vaak aan om de voetspieren te activeren en de proprioceptie (het gevoel van lichaamspositie en beweging) te verbeteren. Wanneer we blootvoets lopen, moeten we meer aandacht besteden aan onze balans en bewegingen. Dit verhoogt de lichaamsbewustheid en versterkt de spierkracht in de voeten en enkels.
Blootvoets stappen kan ook specifiek helpen bij het verlichten van klachten zoals hielspoor en klauwtenen. Het versterken van de voetspieren kan bijdragen aan een betere houding en stabiliteit, wat essentieel is voor het gehele bewegingsapparaat. Dit proces vraagt echter om een geleidelijke opbouw. Voeten moeten wennen aan het gebrek aan de demping en ondersteuning die schoenen bieden, en een te snelle overgang kan leiden tot overbelasting.
Oefeningen voor evenwicht en kracht: de rol van de kinesitherapeut
Als kinesitherapeut richt ik me vaak op oefeningen die specifiek gericht zijn op het ontspannen en versterken van de voetspieren en het verbeteren van het evenwicht. Door regelmatige oefeningen kunnen we de spierkracht en stabiliteit van de voet verbeteren, wat cruciaal is voor een goede houding en het voorkomen van blessures.
Oefeningen voor voet- en enkelspieren kunnen de stabiliteit verhogen en het risico op blessures verlagen. Voorbeelden zijn:
1. Tenenkrullen: Til kleine voorwerpen op met je tenen, zoals een doek of een pen, om de voetspieren te versterken.
2. Balansoefeningen: Sta op één been, wissel van been, en voer het uit op verschillende ondergronden (bijvoorbeeld op een balansboard of een zachte mat). Dit helpt de stabiliteit en de proprioceptie te verbeteren.
3. Kuitspieroefeningen: Voer calf raises uit (op de tenen staan en zakken) om de kracht in de kuit- en voetspieren te versterken.
4. Masseren met een tennisbal: Rol een tennisbal onder je voet om de voetboog en de spieren in de voet te ontspannen en te versterken.
Als kinesitherapeut kan ik een specifiek oefenschema op maat maken dat kan worden uitgevoerd op onstabiele ondergronden, maar ook met functionele oefeningen die gericht zijn op het verbeteren van de voetfunctie. Deze oefeningen kunnen in verschillende fasen worden opgebouwd, afhankelijk van het niveau en de klachten van de patiënt, en gericht zijn op mogelijke pathologieën die zijn ontstaan door alledaagse belasting of overbelasting door het sporten.
Thuisoefeningen kunnen eenvoudig worden ingebouwd in het dagelijks leven en helpen om de voetspieren actief te houden. Een beginnend schema kan eruit zien als:
- Ochtend: 5-10 minuten voetrol oefeningen (tennisbal of massagebal) en tenenkrullen.
- Middag: 5 minuten enkelbalansoefeningen (één been op een zachte mat of balansboard) en calf raises (3 sets van 15 herhalingen).
- Avond: 5-10 minuten statisch balanceren op één been en lichte rek- en strek oefeningen voor de kuiten en voeten.
Dit schema kan langzaam worden uitgebreid, afhankelijk van de vorderingen, en helpt bij het ontwikkelen van een sterker, stabieler voetmechanisme. Indien je een meer professionele sport beoefent, is het mogelijk om bovenstaande oefeningen in een hogere moeilijkheidsgraad te integreren, door krachtsoefeningen te bemoeilijken (onder andere door onbalans).
Schoenen en podologie: ondersteuning waar nodig
Hoewel oefeningen en blootvoets stappen belangrijke voordelen bieden, zijn er situaties waarin podologie niet mag worden overgeslagen. Mensen met specifieke voetafwijkingen (zoals overpronatie, een holvoet of ernstige platvoeten) kunnen baat hebben bij op maat gemaakte orthopedische zolen of podologische ondersteuning. Podologische zolen kunnen de druk beter verdelen en zorgen voor de juiste uitlijning van de voet, wat niet alleen pijn verlicht, maar ook de algehele voetfunctie en houding verbetert.
In samenwerking met een podoloog kunnen we als kinesitherapeut het beste plan voor de patiënt opstellen, waarbij zowel orthopedische ondersteuning als gerichte oefeningen voor kracht en flexibiliteit worden gecombineerd.
Bekijk zeker ook de andere interessante blogpost "Het belang van voetbiomechanica, juiste schoeisel en podologische zolen voor sporters." en "Schoeisel: vriend of vijand voor sportblessures?".